Verantwoordelijke: Patrick ROMBAUTS
Binnen de verlichtingskunde zijn de voornaamste onderzoeksthema’s
gestructureerd rond fundamentele criteria van zichtbaarheid en van visuele
ergonomie; verlichtingsontwerp van openbare ruimten, tunnels, sportvelden en
woonwijken; de lichttechnische karakterisering van reflectormateriaal-eigenschappen;
reflector-ontwerp; integratie van kunstmatig licht, van daglicht en van gebouwenfuncties
in het architecturaal ontwerp.
Specifiek zijn er de thema’s “Energievraagstukken met betrekking
tot verlichting (incl. fotovoltaïsche toepassingen) en “Verlichting
voor Transport”.
Er bestaat een intensieve wisselwerking met het onderzoek over een breed spectrum
en wordt er wetenschappelijk en technisch werk geleverd binnen de Internationale
Verlichtingscommissie (CIE),
het Belgisch Instituut voor de Verlichtingskunde (BIV)
en andere normcommissies zoals die van het Belgisch Normalisatie Bureau (NBN)
en de Europese Normcommissie (CEN).
De visie op het thema “verlichtingskunde” omvat o.a. volgende punten
:
Openbare Wegverlichting
Een toekomstvisie voor openbare (weg)verlichting en verlichting
voor transport wordt verder uitgewerkt. Voor het Vlaamse Ministerie van Openbare
Werken werd in 1999 een eerste studieproject afgewerkt, vooral op het vlak
van de relatie verlichting-verkeersveiligheid (ref. VAD.021). In het kader
van een IWT-HOBU-Fonds is een “Studie van Verkeerssignalisatie met LED’s” beëindigd.
Karakterisering van wegbedekking en wegmarkering gebeurt in samenwerking met
de ULg-Université de Liège (J.J. Embrechts).
Belangrijke thema’s zijn signalisatie en voertuigverlichting met actuele
ontwikkelingen en reguleringen rond DRL-Daytime Running Lights-Rijlichten bij
dag, AFS-Advanced/Adaptable Front lighting System, HID-High Intensity Discharge
lamps, DFS-Distributed Lighting System en LED-lichtbronnen;
Energie in Gebouwen : Verlichting met daglicht binnen de architectuur
Dit uitermate belangrijk thema biedt de ideale mogelijkheid voor integratie
van verschillende deel-aspecten als bouwfysica, akoestiek, elektrische en dagverlichting;
en architectuur in één concept. Het belang van het aanwenden
van hernieuwbare energie (in het kader van REG-Rationeel Energiegebruik) op
een duurzame wijze zal de komende jaren in sterke mate toenemen. Hiertoe wordt
ook aandacht besteed aan de zgn. BIPV (Building Integrated Photovoltaics of
gebouwgeïntegreerde fotovoltaïsche energie).
Meer specifiek behelst dit :
Studie van de componenten van de enveloppe van een gebouw, in het bijzonder
het gebruik van geïntegreerde fotovoltaïsche systemen (samenwerking
met de vakgroepen VUB-ARCH en VUB-MEMC);
Computer aided lighting design : samenwerking met het WTCB (Wetenschappelijk
Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) in Limelette-B. Dit situeert zich binnen
de simulatie en de visualisatie van een fysisch (visueel) klimaat. Het kadert
ook volkomen binnen de zgn. EPR-Energie-Prestatie-Regelgevingen die in toenemende
mate van toepassing zullen worden in gebouwen;
Lichttechniek en Fotometrie : Uitbouwen van een laboratorium voor fotometrie
en colorimetrie
Dit laboratorium omvat heden een bidirectionele fotometer voor reflectie en
transmissie (niet-spectrale metingen). Via het FWO-Vlaanderen werd een toelage
van 24.418 € toegekend
voor 1999. In het kader van een IWT-HOBU-Fonds is een project lopende voor een “Licht
Technologie Centrum” waar de nadruk vooral ligt op laboratoriumfaciliteiten
(in samenwerking met de PIH-Kortrijk). In het kader van andere IWT-HOBU fondsen
(“Studie van Verkeerssignalisatie met LED’s” en “Decoratieve
en Indicatieve Verlichting met LED’s”) worden spectrale meetfaciliteiten
uitgebouwd (in samenwerking met KaHo St-Lieven-Gent). Actueel loopt er nog
een IWT-HOBU project in samenwerking met VUB-META (H. Terryn) en VUB-TONA (E.
Stijns)
betreffende het uitzicht (Appearance) van materialen (voornamelijk Aluminium).
Het “Labo de Photométrie” aan de ULB beschikt over een complete
uitrusting en kan dusdanig worden aangewend voor onderwijs en onderzoek voor
VUB en ULB-studenten.
Voor colorimetrie wordt er samengewerkt met ULg (J.J. Embrechts) en voor reflectiemetingen
van wegbedekking met R-TECH (Onderzoeksafdeling van Schréder, Luik-B)
en ULg;
Verlichting van de stedelijke ruimte
Openbare verlichting kan in steeds sterkere mate aangewend worden als functioneel
element binnen de stedelijke omgeving en de ruimtelijke planning voor de bevordering
van de verkeersveiligheid, de mobiliteit, de sociale veiligheid, de verfraaiing
en de leefbaarheid.
In dit kader zullen acties voor internationaal vergelijkend onderzoek betreffende
het concept van de semi-cilindrische verlichtingssterkte worden opgezet (FR,
DE, NL, SA, IT, AR-Univ. Tucuman, SP-Universitat Politècnica de Catalunya–E.
Manzano; en met YTU Istanbul - M. Sözen-Serefhanoglu);
De relatie Licht en Gezondheid wordt verder uitgewerkt (o.a. in het kader van
de Aanvullende Studies in de Veiligheidstechnieken) en de expertise in Visuele
Ergonomie wordt verdiept;
Onderzoek en onderwijs in Domotica en Immotica wordt verder gepromoot in het
kader van de automatisering van gebouwenfuncties;
Ingenieursopleiding
Het onderzoek binnen het thema “Engineering Education” wordt geactiveerd,
waarbij het projectgestuurd en probleemgesteund onderwijs en de holistische
benadering een centrale positie inneemt in het curriculum van de ingenieurswetenschappen.
Nieuwe onderwijswerktuigen kunnen worden geïntensiveerd en opleidingsonderdelen
kunnen worden geheroriënteerd naar meer zelfstandige werkvormen (o.a. simulaties).
Vermelden we het lopende onderwijsvernieuwingsproject “Flexibel en competentiegericht
leren in een laptoplokaal”, Deelproject B “Criteria en maatstaven
ter optimalisering van de leercondities in flexibele ICT-lokalen” waar
de disciplines Visuele Ergonomie, Verlichtingstechniek, Gebouwenfuncties, Veiligheid
en Gezondheid; en Onderwijsmethodiek/Academische Lerarenopleiding/e-Learning
samenvloeien. Er loopt een vervolgproject van het OSC-Onderwijs Service Centrum
(2003-2004).
Samenwerkingsverbanden
Volgende samenwerking bestaat of is gepland : met J.J. Embrechts (ULg, B);
Chr. Eugène (UCL, B); M. Gillet (R-TECH, B); P. Hanselaer/Chr. Van Laere
(KaHo-St.-Lieven, B); Corinne Brusque (LCPC-Paris, F); Ed. Manzano (Univ. Catalunya-Barcelona,
ES); G. Rossi (IEN-Torino, I); W. Adrian (Waterloo, CDN).
Verdere samenwerking wordt gezocht betreffende :
Het onderzoek naar en de ontwikkeling van lichtgevende diodes (LED) binnen
de micro-elektronica dat als speerpunttechnologie kan aanzien worden en
aanleiding geeft tot innovatieve lampproducten die in opmerkelijk stijgende
lijn toegepast
worden binnen de openbare verlichting, de verlichting voor transport en
de signalisatie;
De lamptechniek en meer in het bijzonder voor de meest recente UHP-Ultra
High Performance lampen die vooral toegepast worden in projectie-TV.